WOORDENLIJST NEDERLANDS – VALLEKEBERGS
g | |
gaaf (cool) | koel |
gaaf (ongerept) | gans |
gaai (Vlaamse ...) | merkef |
gaan | goon |
gaan (v.h. ene naar het andere huis .../lopen) | umgoon, umloupe |
gaande | gaonde, geng (aan de ...), → loos, → los, oet, umgeng |
gaanderij | → galleriej, → gaonderiej |
gaandeweg | allenkelek, gaondeweg, → lanksemerhand, mèt-en-mèt, ónderhand, mèttertied |
gaans | gaons |
gaard (rijsstok) | gaerd, → plantesjtek, → sjtek |
gaard (tuin) | II hoof |
gaardenier | → gardeneer, → hoveneer |
gaarkoken (in gesloten pan laten ...) | sjmore |
gaarkoken (vluchtig/ slordig een potje ... of handwerken) | bradzjele |
gaarne | gaer(e) |
gaarsudderen van soep | trèkke |
gaasje | gaeske (→ gaas) |
gabardine | gabberdien |
gabber (vriend) | → kammeraot, → vrund |
gajes | → krauw |
galachtig | bietter, galletig |
galerie | gallerie |
galerij | → galleriej, → gaonderiej |
galerijgraf | → galleriejgraaf, → sjuufgraaf |
galg | → galg |
galmgat in klokkentoren | galmlook, sjalvinster |
galon | galón, geloen |
galopperend paard | galöpper |
gammel (bv. stoel) | lingelaam |
gammel (v.e. persoon) | vazel(tig) |
gang | gank |
gang (aan de ...) | gaonde, geng (aan de ...), umgeng |
gang (strook graan die in één ... met de zicht is af te maaien) | jaon |
gang (zijn ... laten gaan) | → begoon laote, gewere laote |
gang (zuilen... langs gebouw) | → galleriej, → gaonderiej |
gangbaar | gebrukelek |
gangenstelsel (van kleine zoogdieren) | aerd |
gangpad | → doorloup, gesjpan |
gans | gaus |
ganzerik (krampkruid, potentilla, zilverkruid) | krampkroed |
ganzerik (mannetjesgans) | → gaant, → gauzerik |
gapen (geeuwen) | gape, → giè |
gapen (met begeerte uitzien, gluren) | gaapsje, → sjpienze |
gappen | → klauwe, tiekke |
garage | graasj |
garanderen | → garrendere |
gard | I roew |
garde | klöpper |
garderobe | garderaob |
garen (gesponnen draad) | II gare |
garen (knot ...) | kluje |
garen (rolletje ...) | piepke |
garenhaspel (rechtstandige ...) | garekroan |
garf | gerf |
garm | girm |
garstig | gats |
gas | gaas |
gasbel (opborrelende ... in vloeistof) | boebbel |
gaslamp (gloeikousje in ...) | lampekuiske |
gaspenning | gaasknab |
gast (mee-eter) | mèt-eter |
gast (slaper) | → gas, → loozjee, → sjlaoper |
gastheer | → hospes |
gasthuis | gastes |
gastronomie | kookkuns |
gat (opening) | eupening, look |
gaten (in de ... hebben/krijgen) | → doorhöbbe, → doorzeen, → gewaarwere, → sjmieze (in de ... höbbe/kriege) |
gatentang | loketang |
gauwdief | gauner, gauwdeef |
gave | aanlèğ, gaaf |
gazet | gezèt |
gazon | ploes |
ge | → II deer, d’r, geer, uuch |
geacht(e) | geach(de) |
gearmd | geërmp |
gebaar | teike |
gebak (hoeveelheid baksel, voldoende om in één keer gebakken te worden) | gebekde |
gebak (monumentaal torenvormig pronk... gemaakt van soesjes en suiker) | opzat |
gebakje | gebekske (→ gebak), tuurtsje |
gebakje (in olie of vet gebakken strikvormig ...) | → nónnevot, → I sjtriek |
gebakje (langwerpig ... met glazuur en pudding) | fluut |
gebakken vloertegel | plevuus |
gebakken (zacht ... bol gevuld met vruchtenspijs) | berlienerbol |
gebazel | → bazel |
gebed des Heren | → ónzevader, → vaderónzer |
gebeden- of getijdenboek van de priester r.-k. | breveer, → getiejebook |
gebeente | bein, → gebeinde, gerièmsj |
gebekvecht | gevreigel(s) |
gebeuren | aafsjpele, II euverkómme, gebeure, geve (dat ... gein), passere, plaatsvinge, umgoon, I veurkómme, → veurvalle |
gebied | sjtreek |
gebied inlijven | annekzere |
gebieden (voorschrijven) | gebeje |
gebint | daaksjtool, gebónt, sjpant |
gebit | gebeet, gesjièr |
gebit (ongaaf ...) | sjaarsjmoel |
gebladerte | louver |
gebloemd | gebloomp |
geboefte (onderkomen of trefplaats van ...) | sjelmekraom |
gebonk | gebook(s) |
geboomte | bösj, opsjtand |
geboorde stootband aan kledingstuk | sjtoatband |
geboortig | gebeurtig |
gebouwtje, schuurtje of afdak achter woning | → boet, pannesjop, → sjop |
gebrande cichorei | → moekkefoek, → sikerei |
gebreide, puntige vrouwenmuts | trèkmötsj |
gebrek | defek, faeler, gemies, mankaasj(e), → tekortkómming |
gebreken (zonder ...) | gera |
gebrekkig | erbermelek, sjlech |
gebrekkig, armelijk wonen | hoezere |
gebrekkig (mismaakt) | → óngelökkig, → óngera |
gebrekkig of onvolgroeid mens of dier | → krauwel, krejjel, → kroekesjerf, → kröppel |
gebroddel | → klómmeleriej |
gebroed | gebreujds |
gebroeders | gebreursj |
gebruikelijk | gebrukelek, zjwang (in ...) |
gebruiken | gebruke |
gebruis | gebroesj |
gebuur | naober |
geconcentreerd (van hoog gehalte) | sjterk |
gedaan (afgelopen) | → aafgeloupe, → gedoon, I sjloes |
gedaante | boew, gesjtalte, pestuur |
gedachtenis | aandinke |
gedachtenisprentje | sjildsje |
gedachtenwisseling | → gedachtewiesseling |
gedachtig | → gedachtig |
gedeelte | besjtanddeil, deil, fraksie, gedeilte, sjtök |
gedeeltelijk | → deils, gedeiltelek |
gedeisd | → koesj |
gedeisd (... houden) wk. | oar-oet (... houte) |
gedempt (van klank) | I doef |
gedenkplaat | plakèt |
gedenkteken | mónnement |
gedicht | gediech, I riem |
gediend (... zijn van) | gedeend (... zin van) |
gedienstig | deensbaar, → gedeenstig, → veurkómmend |
gedienstige, goedaardige huisgeest | → aerdmenneke, → auvermenneke, → kebouter |
gedijen | dieje, gedieje |
gedistilleerd | gediesteleerd |
gedoe (drukte) | → ambras |
gedogen | toelaote, → vaele, verdrage |
gedrag | benumme, gedra(a)g |
gedrag (gemeen vuil ...) | bièsteriej |
gedrag (zijn ... verbeteren) | opveure (ziech good ...) |
gedragen | benumme, → gedrage |
gedragen (goed ...) wk. | opveure (good ...) |
gedrang | gedreng |
gedrapeerd vaandel | drappo |
gedrongen, korte man | → boebbes, knoes |
gedrongen vrouw | knoedel |
gedroogd fruit | äöf |
gedroogde schijfjes appel of peer | ketsj |
geduldig | gedöldig |
geëigende (meest ... persoon) | effeste, eigeste, → eveste |
geëindigd | → aafgeloupe, → gedoon, I sjloes |
geelgors | geelgäötsj |
geelzucht | gaelverf |
geen | gein, → geine, geint, gènne |
geen enkel | → geineint |
geen enkele | → geinein, → geineneine |
geen enkele (op ... manier) | geinswaegs, geinszins |
geenszins | geinswaegs, geinszins |
geer | gièr |
geest (iets vaag voor de ... hebben) | biesjtoon |
geest (spook) | geis, → gesjpens, → sjièm, sjpoak |
geest (voor de ... hebben) | II veursjtoon |
geestdrift | begeistering, → kevoek |
geestdrift (in ... brengen) | begeistere |
geestelijk | geiselek |
geestelijk gestoord persoon | → gewejde |
geestelijk verwerken | umgoon (... mèt) |
geestelijke zn. | geiselek, → zjwartjas |
geestelijke gestoordheid | wej |
geestrijk vocht | gediesteleerd |
geestvervoering | ekstaas |
geeuw | gaap |
geeuwen | gape, → giè |
geeuwhonger | gièhónger |
gefeliciteerd | → perfisiat |
gefingeerd liefdespaartje, dat wordt uitgeroepen tijdens de mei-denplanting | meiköppelke |
gefingeerde dorpsnaam | Zuzaote |
gegil | → gekeek(s), gekwaak(s) |
geglazuurde baksteen | kamej |
gegraven diepte ter verdediging van een bolwerk | dwingel |
gehaaid | → sjlauw |
gehaast bn. | → gejaag, → geperseerd |
gehaast zn. | gejaags |
gehaat | verhaat |
gehakt | gehaks |
gehalte | tauw |
gehandicapt | → óngelökkig, → óngera |
gehannes | getaper |
gehard | → gesjteinpeek, hel |
gehard, meedogenloos persoon | helle |
gehard persoon | iezervreter |
geheel | → gans |
geheel gereed | fieks-en-vaerdig |
geheel (het ...) | al |
geheel kaal | ratsekaal |
geheel (... niet) | I gaar (... neet), → gaaroet(s) (... neet) |
geheeld | geneze, II heil |
geheelonthouder | druègsjlieper, gehièlónthouwer |
geheim (in ‘t ...) | ónder(sj)hands |
geheimhouding (onder ...) | vertroewelek |
geheimzinnig fluisteren | → sjmiespele |
geheugen | → geheuge, ónthout |
geheugen (in het ... blijven) | bieblieve |
gehoorzamen | → gehuèrzame, loestere, parere |
gehorig | gehuèrig |
gehucht | gehuch |
gehuil | gebeuk(s), gegrien (→ griene), gehuul (→ hule) |
geil | hietsig, → luipsj, sjpelig |
geil zijn | kiessje |
geilaard | → bradser(t) |
gein | → lol, → plezeer, → sjpas |
geintje | gekde, → gekkigheid, → kloateriej, kwinksjlaag |
geit | met |
geitenbok | → geitebok |
gejaagd | → gejaag, → geperseerd |
gejakker (het zenuwachtig haasten) | gejaags |
gejammer | → gejièmer(sj), → gelammenteer |
gek bn. | → gek |
gek (beweegbare schoorsteenkap) | sjouwegek |
gek (geestelijk gestoord persoon) | → gewejde |
gek (volslagen ...) | → peerdgek |
gek (voor de ... houden) | insjödde, → kölle |
gekheid | gekde, → gekkigheid, → kloateriej, kwinksjlaag |
gekibbel | gevreigel(s), → vreigel |
gekkie | gekske |
geklaag | gekuum(s), → kumeriej |
geklede jas met weggesneden voorpanden | → frak, → sjliepjas, → zjwalbersjtart |
gekleed (netjes/ ordelijk ...) | → geregeerd |
geklets (onbenullig) | → bazel |
geklooi | getaper |
gekloste kant | klöppelkant |
geklungel | getaper, → klómmeleriej |
geknoei (oplichting) | → koeddel, koeddeleriej, miesjmasj, zjwiendel |
gekonkel, gekonkelfoes | → gekónkel(s), koezjel(emoesj), kómbien |
gekookt veevoeder voor koebeesten (Th.D.) | zuip |
gekostumeerd | gekostemeerd |
gekrenkt | → getrowe, → veróntwaardig |
gekrioel | gewemel(s) |
gekte | gekde, → gekkigheid, → kloateriej, kwinksjlaag |
gekunsteld | gemaak, gezeuks |
gekwel | kwaeleriej |
gekwetst | II wónd |
gelaagd | I gelaog |
gelaat | bakkes, geziech |
gelaatspoeder | poederietsj |
gelaatsuitdrukking | weze |
geladen (vol innerlijke spanning) | → gela, → gepaersjkeuteld, → opgelaote, → vergöld |
gelag | II gelaog, kónzum(p)sie, verteer |
gelamenteer | → gejièmer(sj), → gelammenteer |
gelatine | zjillentien |
geld | → geld |
geld fig. | draod |
geld innen | → luèze |
geld inzetten | inlèğğe, → inzètte, poele |
geld (met gepast ... betalen) | aafpasse |
geld opzijleggen | → oetsjpliete |
geld (som ...) | proem |
geld spenderen | draanhange |
geld uitgeven voor eten of drinken | vertere |
geldduivel | → habsjaar |
gelden ww. | gèlle |
gelden (laten ...) | → mentenere |
geldigheid | ech |
geldinzamelaar | fenningefötser |
geldkist | kassèt |
geldschieter | sjpónzer |
geldsom | → geld |
geldwolf | → habsjaar |
gele kiek (plant) | zemp |
gele lis | lisj |
gele margriet | gausbloom |
geleden (voorbij) | → geleje |
geleerd | → bie, → gelètterd, → ónderlag |
gelegenheid (omstandigheid) | gelaeg |
gelei | zjeleij |
geleidelijk | gaondeweg |
geleiderail | → geleij, → karresjpoor |
geleidestok voor planten | gaerd, → plantesjtek, → sjtek |
geleidingskabel | → sjnoor |
geletterd (belezen) | → bie, → gelètterd, → ónderlag |
geletterde | gelètterde (→ gelètterd), gelièrde |
geleuter | → bazel |
gelid | → gelied |
geliefd | deerbaar, geleef |
geliefde bij het ‘uitroepen‘ van de meiköppelkes | meileefste |
geliefde (liefje) | → leefste, → leveke, → leveling |
geliefkoosd onderwerp | → I fiemel, → sjtokpaerdsje, tiek, zjwaak |
gelijk | geliek |
gelijk (om ʼt even) | → nemport |
gelijke eindstand (bij ... overspelen voor de overwinning) | → kabele, → kampe |
gelijken | → gelieke, lieke(ne) (... op), sjtaole, tuine, → I veurkómme, voert (...höbbe van) |
gelijkenis | → evebeeld, geliek, geliekenis |
gelijkmaken | iggelizere |
gelijkmatig aan oppervlakte (effen) | effe, → egaletig, → geliekmaotig |
geloof | gelouf |
geloof (vertrouwen) | gelouf,→ vertroewe |
geloofsbelijdenis | → kredo |
geloofwaardig | → aannummelek, geluifwaerdig |
geloop | gelops, → louperiej |
geloven | gluive |
geluid doorlatend | gehuèrig |
geluid (het ... van het voorbijsnellen) | gebroes |
geluid v.d. groene specht | joechele |
geluk | gelök, zjwein |
gelukken | floepe, goon, lökke |
gelukkig (godzijdank) | gelökkig, godzedank |
gelukkig (zeer ...) | gaodsgelökkig (→ gaodsgelök) |
geluksvogel | zjwein |
gelukwens | fillesitasie, gelökwunsj, → wunsj |
gelul | → bazel |
gemaal (echtgenoot) | gemaol |
gemak | gemaak |
gemak (draagbaar ...) | kaksjtool, → nachsjtool, → sjtèllingske |
gemak (flair) | flaer |
gemakhuisje | → huuske |
gemakkelijk | → einvoudig, gemekkelek |
gemalen eikenschors | loaj |
gemalen nootmuskaat | mesjaotebloom |
gemalin | gemaolin |
gemanierd | gemeneerd |
gemaskerde carnavalsvierder | → maske, → móm, → verkleijde |
gemeen (ernstig m.b.t. verwonding) | gemein, lièlek, vies |
gemeen grinniken | → griemsjele |
gemeen (laag) | → gemein, → lièg, → vaal, → valsj |
gemeen volk | → krauw |
gemeen, vuil gedrag | bièsteriej |
gemeen wijf | → krağ |
gemeend | → erns, → gemeind, → meines, → sir(re)jeus |
gemeenheid | gemeinigheid |
gemeenlijk | → algaons |
gemeenschappelijk | gemein, gemeinsjappelek |
gemeenschapszin | naobersjap |
gemeente | gemeinte |
gemeentehuis | gemeintehoes, → raodhoes, → sjtadhoes |
gemelijk | → haarwieletig |
gemene handelwijze | sjmeerlapperiej |
gemenerik | → gemeinerik, → sjlechreem, sjmeerkanes |
gemengd | gemeujd, gemingk, ónderwèrk |
gemiddeld | → algaons, gemieddeld |
gemiddelde | doorsjnee, mojeng |
gemis | defek, faeler, gemies, mankaasj(e), → tekortkómming |
gemoed | gemood, innerlek, zièlzak |
gemoedelijk | → gemuutlich, gezèllig, sjtummig |
gemoedsrust | zièlerös |
gemoedsrust (iemands ... op de proef stellen) | → beprove |
gemoeid | → gemeujd |
gemorste vlek | → braatsj, → plekaat, → sjtrouw |
gemunt (... op) | verzeen (... op), veurzeen (... op) |
genaakbaar | toegenkelek |
genaamd | genaamp |
genade | gena, → perdao, vergieffenis |
genadeloos | hel, → ónbermechtig, óngenutig, óngewesje |
genadeslag toebrengen | nekke |
genadig | → genadig |
gênant | → sjendalig, zjenant |
gendarme | zjenderm |
gene (tgov. deze) | geen |
geneesmiddel | → middekement, → middesien |
genegen | genege, → gunstig |
generaliseren | ginneralizere |
generatie | → ginnerasie |
generen wk. | sjame, zjenere |
genereren | ginnerere |
genereus | → goodgaefs |
generlei | geinderlei |
generlei (op ... wijze) | geinswaegs, geinszins |
geneuzel | → bazel |
genezen bn.bw. | geneze, II heil |
genezen (beter maken) | → geneze, heile, kurere |
genezen (beter worden) | euvergoon, → geneze, heile |
genie | zjenie |
geniepig | → heimelek, heimsj, verdèk |
genieten | genete |
genodigde | → genuède |
genoeg (meer dan ...) | → zat, zat-op |
genoegdoening | revaosj |
genoegen verschaffen | gereve, plezeer (e ... doon) |
genoeglijk | → gemuutlich, gezèllig, sjtummig |
genoemd worden | → heisje, → sjrieve (ziech ...) |
genot | gereef, → kómfaor |
genre | sjlaag |
gent | → gaant, → gauzerik |
gepast (ingetogen) | besjeije, sjtummig |
gepeupel | → krauw |
gepieker | → kopbrekes, → kopzörg, → prakkezaasje |
(geplaveide open) binnenplaats | → koer, → sjteiweeg |
gepoft, in de schil gekookt aardappeltje | zjwelmenneke |
gepofte aardappel(s) | → poef-eerappele, zjwelmenneke |
gepofte, tamme kastanje | meroan |
geprikkeld | → haarwieletig |
gepruts | getaper, → klómmeleriej |
geraamte | bein, → gebeinde, gerièmsj |
geraas | → sjpektakel |
geraffineerd (gewiekst) | → sjlauw |
geraffineerde handeling/vondst | → zat, → zèt |
geranium | zjeranium |
gerant | zjerao |
gerecht (rechterlijke instelling) | → gerech, → geriech |
gerecht (voor ... het verschijnen) | I veurkómme |
gerecht (voorgaan bij het ... (aanhangig maken)) | II veurgoon |
gerechtelijk vervolgen | aanpakke |
gerechtvaardigd | gerechvaerdig |
gereed | → vaerdig |
gereed (geheel ...) | fieks-en-vaerdig |
gereedschap | gereidsjap, gesjièr, → getuug |
gereformeerd | geriffermeerd |
gerei | gereij |
geremd | geremp |
geren | gière |
gerenommeerd | gerinnemeerd |
gericht | geriech |
gerief | gereef, → kómfaor |
geriefhout | gereefhout, → kaphout, sjlaaghout |
gerieflijk | gerefelek |
gerieven | gereve |
gerimpeld | rumpsjeltig |
gering | → gering, min, wiènig |
geringe waarde (iets van ...) | → kattendrek, → kattepies |
gerookt (van vis of vlees) | geruik |
gerst | geersj |
gerstekorrel (strontje) | sjtruntsje, → waegesjeet, → war |
gerucht | geruch, kal, maar, → präötsje |
geruis | geroesj, II roesj |
geruit | geroet |
gerust | gerös |
geruzie | gevreigel(s), → vreigel |
geschenk aanbieden | besjteke |
geschenk(je) | → gesjink, → kedo, → prezentsje |
geschieden | aafsjpele, II euverkómme, gebeure, geve (dat ... gein), passere, plaatsvinge, umgoon, I veurkómme, → veurvalle |
geschiedenis, geschiedverhaal | gesjiedenis, → hiestorie |
geschift (niet goed wijs) | → gek |
geschikt | gesjiek, rejel |
geschikt zijn | douge |
geschiktste persoon | effeste, eigeste, → eveste |
geschreeuw | → gekeek(s), gekwaak(s) |
geschreven stuk | sjrieves |
gesel (strafwerktuig) | → geisel, sjmiek |
geslacht | gesjlach |
geslacht (juk voor het ophangen van ... vee) | → krómphout, sjlachlödder |
geslacht (operatief van ... doen veranderen) | → umboewe, umpumme |
geslacht vee (in stukken delen (hakken en snijden) van ...) | sjtökkere |
geslachtloze haan | loerhaan |
geslachtsdeel (klein mannelijk ...) | sjpiekkeleerpiemel |
geslachtsdeel (mannelijk ...) | gemech(s), → piele |
geslachtsdeel (vrouwelijk ...) | → sjeij |
geslepen (scherp) | sjerp |
geslepen, sterke persoonlijkheid | duvelsbender |
geslepen (uitgekookt) | finès, II gaar, → sjlauw |
geslepen, uitgekookt persoon | gewieksde, → I gare |
geslepenheid | belump, → I lies, → melies |
gesmak | gesjmets(j) |
gesodemieter | gemieter(sj) |
gesoigneerd | geswanjeerd |
gesp (smalle ... aan achterzijde van broek of rok) | sjnal |
gespannen doek of zeil onder de kar waarin proviand voor man en paard wordt meegevoerd | rosdook |
gespikkeld | gesjpiekkeld |
gespikkelde bonte duif | → moesj, → sjek |
gespleten stok om iets tussen te klemmen | kläöf |
gesprek | gesjprek, ónderhout |
gespreksonderwerp | → apperpo, sjapiter, teks |
gespuis | → krauw |
gestalte | boew, gesjtalte, pestuur |
gestampte pot | pottaasje |
gestechel | → gesjtiechel |
gestel | → gesjtèl, → kónstetuusje |
gesteldheid | → kóndisie, sjtaot, sjtates |
gestemd | gezónne |
gesteun | gekuum(s) |
gesticht | gesjtiech, insjtèlling |
gestoei | geröls |
gestold | gerónne |
gestolde reuzel | sjmout |
gestook | → gesjtiechel |
gestoord | → gek |
gestoord (hartstikke ...) | → peerdgek |
gestoordheid (geestelijke ...) | wej |
gestorvene | doa |
gestreepte stof | sjtreepke |
gestrekt | → gesjtrek, → lank-eweg, → lankoet |
gestremd | gerónne |
gestuntel | gesjötter |
getalenteerde (benaming voor minder ... wielrenner) | sjtoekrenner |
geteisem | → krauw |
getij(de) | getiej |
getijdenboek | breveer, → getiejebook |
getikt (niet goed wijs) | → gek |
getogen | → getoge |
getrouw | → getroew, troew |
getuigen | → getuge, → tuge |
getuigen bij huwelijk | brónke |
getuigschrift | → brevèt, getuugsjrief |
Geul (doorwaadbare plaats in de ...) | → ğowee |
geus | guès |
gevaar | gevaor |
gevaarlijk | gemein, → gevièrlek, → link |
gevaarlijk overhangende steen in een mergelgrot | klok |
gevaarte (joekel) | → kavaak(sj) |
geval (in elk ...) | allerdings, besjlies, degelek, gewies |
gevangen zetten | insjlete |
gevangen zitten | vasziette, ziette |
gevang(enis) | → bak, kesjot |
gevangennemen bij het jongensspel ”sjure” | koppe |
gevelplank | windvaer |
geven | geve, sjinke |
gever (milde ...) | dónnetäör, mèlkko |
gevlei (door ... in de gunst komen) | → inbiete, → indriè |
gevleid (overdreven ...) | → gela, → gepaersjkeuteld, → opgelaote, → vergöld |
gevloek | gevlook(s) |
gevoelen (doen ...) | doorwèrke |
gevoelig | → leihertig |
gevoelig verlies | vlumsjlaag |
gevoerd | gevoord |
gewaagd (bovenmachtig) | gats |
gewaarworden | → gewaarwere, → sjmieze (in de ... kriege) |
gewande | gewanne |
gewassen (bos van geplukte ...) | wösj |
gewassen (het te wassen of ... lijfgoed) | ónderwesj |
gewassen (schoon) | zuver |
gewast linnen | → gewesdook, → wasdook → zeildook |
gewatteerde deken (voorloper dekbed) | plumo |
geweeklaag | → gejièmer(sj), → gelammenteer |
geweer | sjeetgeweer |
geweer (jacht...) | flint |
gewei | geweij |
geweldig | allemechtig |
gewelf | gewölf |
gewemel | gewiemel(s) |
gewennen | → are |
gewenning | → gewinde |
geweten | zièlzak |
gewetenloos | laeg |
gewetenswroeging | geweite(n)svroeging |
gewicht (in ... toenemen) | aankómme, biekómme |
gewicht (zwaarte) | → gewiech, → zjwuèrde |
gewichtig (belangrijk) | → gewiechtig, leppig, respektabel, → II veurnaam |
gewichtig persoon | diekkop |
gewiekst | → sjlauw |
gewiekst, bijdehand persoon | gewieksde, → I gare |
gewiekst, schraal mannetje | → hanewiekser |
gewiekste vent | → sjlauwberger |
gewillig | gemekkelek |
gewin | wins |
gewis | allerdings, besjlies, degelek, gewies |
gewoel | gegraansjel(s), gevraatsjel(s) |
gewond | II wónd |
gewoonlijk | → algaons |
gewoonte | → gewinde |
gewoonweg | → einvoudig |
geworden (laten ...) | → begoon laote, gewere laote |
geworstel | gevraatsjel(s) |
gewricht | gevriech |
gewrichtsholte | dop, kómp |
gezagsdrager | diekkop |
gezanik | → bazel |
gezegd (voor ... houden) | aantrèkke, opsjnoeve |
gezel (knecht) | bedeende, gezèl, → knech |
gezel (makker) | → kammeraot |
gezellig | → gemuutlich, gezèllig, sjtummig |
gezellig mens (gezelligheidsdier) | I deer |
gezelschap | → gezèlsjap, kómpenie |
gezet | I diek, gezat, korpelent |
gezeur, gezever | → bazel |
gezicht | bakkes, geziech |
gezicht (lief ...) | ingele-geziech |
gezichtje | muulke |
gezin | → gezin, hoeshouwe, nès |
gezind | gezónne |
gezindheid | geis, geveul, insjtèlling |
gezond iemand | gezónne |
gezond (van kind) | nöğğer |
gezond(e) | flokker, gezón(d), riechtig |
gezondheid (herkrijgen van ...) | bie-einrape, hersjtèlle, → opkretse |
gezondheid (uitroep bij heildronk) | → gezóndheid, → proos, → saontee |
gezondheid (wens bij nies) | godzegentdiech |
gezondheidsslipper | → kallosj, sjoonsklómp |
gezwam | → bazel |
gezwel in huid van rundvee | angelsbout |
gezwel (zwellingsdruk in een ... of abces) | zjwol |
gezwets | → bazel |
gezwoeg | gemorks |
gezwollen huig | tap |
gibberen | giebbele |
gidsen ww. | giedse |
gidsenlampen (afzonderlijk vertrek in de mergelgrot nabij de ingang, waar de ... werden onderhouden en gevuld) | lampekamer |
giebelen, giechelen | giebbele, koekkele |
gierig | → pansetig |
gierigaard | → habsjaar |
gierigheid | haoligheid, → nejjigheid, verkeseriej |
gierput | baerpöt |
gierton | zeikvaat |
gierzwaluw | nachzjwalber |
gietemmer met sproeier | sjpruits |
gieten | gete, sjödde |
gieten (stortregenen) | kaanjele |
gieter (grote ...) | sjpruits |
gietijzer | geetiezer |
gif | gief |
gifkikker (driftig persoon) | giefsjieter(t), knien, → venienige |
gift (gave) | aandeil, biedraag, gief, sjinking |
gift (vergift) | gief |
giftig (nijdig) | gieftig, grellig, → kwoad, → óntsjtump |
gij | → II deer, d’r, geer, uuch |
gijzelen | giezele |
gil | II keek, → kwaak |
gilet | → kammezol |
gillen | → keke, → kwake |
gillen (uitdagend ...) | joechele |
gillen van varkens | kwieke |
ginder, ginds | dao, dao-achter(e) |
gipsen | giepse |
giraf(fe) | zjiraf |
gissen | → rao |
gissing | bedunk |
gist | gies |
gisten | gere, → gieste |
gisteren | giestere |
gistmiddel | deisem |
gitarist | fiedelaer |
gitzwart | → kaolzjwart, peekzjwart |
glaasje jonge jenever | I jónge |
glad (glibberig) | floetsjetig, glets, → glietsjetig |
glad (vlak) | effe, → egaletig, → geliekmaotig |
gladdig | → gletsetig |
gladjakker, gladjanus | → sjlauwberger |
gladjes (gemakkelijk) | glad-eweg |
gladstrijken | oetsjtrieke |
gladstrijken (na het pleisteren met de “riel” de wand ...) | riele |
gladweg (volstrekt) | → gans, glad-eweg |
glamour | → ğlemmer, → glietter |
glans | blink |
glansrijk | brieljant, glansriek |
glanzen | blinke |
glas | glaas |
glasachtig | glazetig |
glazen | → glaze |
glazen veranda | saer |
glazenmaker (blauwe ... (libel)) | → hièr |
glazig | glazetig |
glibberend wegschieten | → floepe |
glibberig | floetsjetig, glets, → glietsjetig |
glijbaan (ijs...) | kej |
glijbaan (speeltoestel) | → glietsjbaan, → roetsj, → sjuvel |
glijden | → glietsje |
glijden (langs iets omlaag) | → roetsje |
glijden op een ijsbaan | kejje |
glij-situatie v.e. voertuig | → sjliep, → sjlip |
glimwormpje | → gleujwörmke, vuurwörmke |
glippen (ontglijden) | → flietsje, → floetsje |
glippen (zich vlot en ongemerkt wegmaken) | → prietsje, → sjlieppe |
glissen | → floetsje, glietsje |
glitter | → ğlemmer, → glietter |
gloed | glood |
gloednieuw | → vónkelnuuj |
gloeien | → gleuje |
gloeien (lichtelijk) | käöle |
gloeikousje in gaslamp | lampekuiske |
gloeiwijn | ğlühwien |
glorie | loester |
gluiperig | → heimelek, heimsj, verdèk |
gluren | → sjpienze |
gluurder | → garekieker, loerhaan |
glycerine | glizzerien |
gniffelen | → griemsjele |
goal | gool |
goaltjesdief | geulkesdeef |
God | God, Slivvenhièr |
goddank | godzedank |
goddeloos | godvergete |
godganselijk | gaodsganselek, godsganselek |
godgetrouw | → gaodsgetroew, goodgeluivig |
Gods (2e naamval) | Gaods |
godspenning | gaodshalder |
godzijdank | godzedank |
goed | good, riechtig |
goed (al te ... mens) | fones, söl, → uèm |
goed (er ... uitzien) | uige |
goed gaan | mètziette |
goed gebouwd, goed gekleed | huubsj, klook, sjarmant |
goed (... gedragen) wk. | opveure (good ...) |
goed ogend | uig(e)lek |
goed ogend, frêle vrouwtje | I puupke |
goed zo! | → allebónnäör, → sjappo |
goedaardig | goodgemood |
goedaardige vrouw | → bössel |
goedbloed | → uèm |
goeddeels | → gooddeils, → groatendeils, meistenhoup |
goede | goo(w), gowe |
goedendag | bezjoer, gowendaag |
goederen | geudere, good |
goedgeefs | → goodgaefs |
goedgelovig | → gaodsgetroew, goodgeluivig |
goedgezind, goedgunstig | genege, → gunstig |
goedhartig | goodgemood |
goedhartig mens | gaodsblok, → uèm |
goedheid | gowigheid |
goed(je) | → kómbermes, sjpöl |
goedkeuren | goodkäöre, goodvinge, insjtumme (... mèt) |
goedkoop | → billeg, → goodkoup, → gowekoup |
goedkoper | → beterkoup |
goedmoedig | → goodgemood, ingood |
goedmoedige vrouw | blötsj, → bössel |
goedpraten | goodkalle, → rechvaerdige |
goedschiks | goodsjieks |
goedvinden | goodkäöre, goodvinge |
goedzak | kauf, kaufmozes, → uèm |
goeie | goow, gowe |
goeie genade | godsgenadig |
gokken | poele |
golfen | golve |
gom | gum |
gom (verhard ... aan steenvruchtbomen) | koekoek(e)sjtrónt |
goochelaar | goochelaer, → sjammetäör |
goochem | → gewieks |
gooi | → goaj, wörp |
gooien | goaje, → klene |
goor | II ónnöt, → sjmoetsig |
goot | göt |
goot (open waterafvoer... vanaf de woning naar de straat...) | hoep |
gootsteen | pómpesjtein |
gordel | reem |
gordijn | gerdien |
gordijnenstof | vitraasj |
gordijnomslag | → vlang |
gordijnrail | reel |
gordijnrand | → vlang |
gordijnroede | reel |
gorgel | → görgel |
gouden | gouwe |
goudgeel | blónd |
goudhaantje | dennesiepperke |
goudpapaver | sjlaopmötsjke |
goudschaal | goudwaog |
goudvink | bloodvink |
gouverneur | goevernäör |
gozer | II keel |
graaf (edelman) | I graof |
graafschop | → graafsjöp, sjöp, → sjteeksjöp |
graafwesp | biejewouf |
graag | gaer(e) |
graaien | → grejje, → griè |
graaien (bijeen ...) | → insjare |
graan | kore |
graan (de afvalschilfers (zemelen) bij het wannen van ...) | sjpiek |
graan (hard) | helgood |
graan (stoppels van afgemaaid ..., doorgroeid met onkruid) | II puim(e) |
graanbergplaats naast de dorsvloer | → wesj, → wiesj |
graangras (minderwaardig ...) | bloesj |
graanoogst (de ... binnenhalen) | insjaore |
graanopbrengst van één akker | knoep |
graanzolder of -vliering | sjpieker |
graat (vis...) | → graot |
grabbelen | → vreutele |
graf | II graaf |
grafiet | potload |
grammatica | sjpraokkuns |
grammofoon | grammefoon, → platesjpeler |
granen (de ongemalen korrels van ...) | vröchte |
grap | → grap, kwinksjlaag, → mop, wiets |
grappen (streken) | → kattepoekkele |
grappenmaker | → grappemeker, kemiek, kloon |
grappig | klöchtig, → lollig, wietsig |
grappig zijn | gekke |
gras | graas |
grasboter | → graasboter |
grasklokje | klökske |
grasmaaimachine | graasmesjien |
grasmus | → graasmösj, → hèğğemösj, → taatsj |
grasoogst | graassjaor |
grasperk | ploes |
graspol | grous |
grasspriet | graassjpier |
graszode | grous |
gratis | → umzóns, vrie |
grauw (gepeupel) | → krauw |
grauwen (mopperen) | → knotere |
gravin | graovin |
grazen (laten ... van vee) | weije |
grazige veeweg | drif |
greintje | vets |
grenadier | grinnedeer |
grenadine | grinnedien |
grenadine (rode ... van limonadesiroop) | rojo |
grendel | gringel |
grendel (platte ...) | sjauw |
grendelboom | hölver |
grenen | → grene, pietsjpiene |
grens tussen akkers | rein |
grens tussen percelen | sjeid |
grenspaal in omheining | bajpaol |
grenssteen | → grenssjtein, reinsjtein |
grensstreep | → kreits |
greppel | I graaf, gröb |
gretig | heppetig |
gretig grijpen | klauwe |
grienen | → II beuke, griene, → hule |
grieven | greve, krenke |
griezel (engerd) | → griezel, → sjoewe, → werewouf |
griezel (kleinigheid) | → bietsje, fietsjke, greuzel, vets |
griezelen | |
griezelig | griezeltig |
grif | flot |
griffel | grieffel |
grijnslachen, grijnzen | → griemsjlache |
grijnzen (hatelijk) | → griemsjele |
grijpen | → griepe |
grijper | grieper |
grijs | II gries |
grijsaard | I gries |
grijsachtig | → griezig |
grillen | → nuukke |
grimas | → grimas |
grimbek | griemelaer |
grimbekken | → griemsjele |
grimeren | → grimere, → sjminke |
grimlacher | griemelaer |
grindgroeve | kiezelkoel |
grinniken (gemeen ...) | → griemsjele |
grip | → houvas, → pakkes |
grissen | roepe, roetse, sjnappe |
groef | I groof |
groei | → greuj |
groei (welig van ...) | gelpsj |
groeibevorderend | → greujzaam, wasbaar, → wessig |
groeien | → greuje, → wasse |
groeien (voorspoedig ...) | dieje, gedieje, sjiekke |
groeizaam (groeibevorderend, vruchtbaar) | → greujzaam, wasbaar, → wessig |
groen | greun |
groene specht | mièrtsveule |
groene specht (geluid van de ...) | joechele |
groenling | geelvink, greunvink |
groensel | greuns |
groente | greunt(e) |
groentevrouw | mooswief |
groepsbezieling | geis |
groeten (beleefde ...) | → kómplemente |
groeten (salueren) | aansjloon |
groeve | groef |
groezelig | → sjebbig, sjmoetsig |
grof | II groof |
grof, bot, stom, lomp wijf | boeretrampel, → boeretrien, → boerentraog, → braatsj |
grof, sterk en ongemanierd manspersoon | hings |
grof (zeer ...) | verkesechtig |
grofweg | groof-eweg |
grog | grok |
groggy | merakel (veur ...) |
grompot | → knoteraer |
grond (aarde) | aerd, drek, → grónd |
grond (fundament) | baom, → fóng, gróndsjlaag |
grond (in de ... boren van persoon) | → aafmake |
grond (lapje) | geudsje |
grondbeginsel | prinsiep |
grondeigenaar | → gróndeigenaer |
gronden ww. | grónne |
grondgebied | trein |
grondig | deepgaond, gróndig |
grondijzer om de onderkant v.d. schoenen te ontdoen van ongerechtigheden | kretsiezer |
grondslag | grónd, gróndsjlaag, rae |
grondsop (deel van ...) | grozel |
grondstukje | geudsje |
grondverven | grónne |
grondwater (moerassige bodem waaruit ... opkwelt) | kwelm |
groot | allemechtig, groat, kómsa |
groot aantal | köd, rizjement, → waatsj |
groot bierglas (stevelmodel) | sjtevel |
groot hoefblad | hoetsjesblaad |
groot, log ding | → kavaak(sj) |
groot model handtas | kalbas, → kemiessetesj |
groot (onderkomen, oud, ... huis) | → boet, → brağ, tempel, → tent |
groot stuk | → bónk, knab |
groot ((te) ... huis met hoge plafonds, grote kamers en portalen) | → boet |
grootbrengen | → groatbringe |
groothandel | grosseerderiej |
grootmoeder | → groatmoder, → oma |
grootspraak | bezjoer |
grootspreken | → opsjöppe |
grootspreker | → behejtskrièmer, braniemeker, kale, naaksje |
grootte | → gruètde, maote, umvank |
grossierderij | grosseerderiej |
grote bemodderde voeten/schoenen | → platsje, → tratsje |
grote bijl | → aaksj, haaksj |
grote blok mergel, zoals deze wordt uitgebroken | mergelsjtool |
grote, grove handen | → graviaote |
grote hoeveelheid | köd, rizjement, → waatsj |
grote houtschroef | sjroefnagel |
grote keutel | meulder(t) |
grote lisdodde | toeleplant |
grote madelief | → megriet |
grote mond | bebbel, → moelwerk |
grote natuursteen | klauw |
grote neus | → koekkel, teulder |
grote pas/stap/schrede | grej |
grote penis | kademes |
grote ruiterlaars | sjtevel |
grote steenpuist | → bloodzjwaer, neugenuiger |
grote vlek t.g.v. vloeistof of wondvlek | → braatsj, → plekaat, → sjtrouw |
grote waskuip | buuktien |
grote wesp | → horeik, → ooreik, → paersjwortel |
grote, zware en heerszuchtige vrouw | dragoonder, roezekater |
grotendeels | → gooddeils, → groatendeils, meistenhoup |
grotgeest (weldoende ...) | → aerdmenneke, → auvermenneke |
grotingang | bergmoel |
grotkenner | bergluiper |
grove, achterbakse man | binnebièr |
grove, grote handen | → graviaote |
grubbe | gröb |
gruis | griezel, gruus |
gruwelijk vermoorden | massekrere |
gruzelementen | → gruzelemente, → heksele, kertale |
guirlande | gièrling, sjlinger |
guit (schavuit) | batteraaf, → däögeneet |
guitenstre(e)k(en) | → batteravesjtreek, → kwoajóngessjtreek, loezesjtreek, → sjtröppetuèn |
guitig | → óndeugetig, → sjtout |
gul | → goodgaefs |
gulden | gölle |
gulhartig | → gölhartig |
gulp (dikke straal) | guitsj, kloetsj, → platsj |
gulp (sluiting van de split voor in een broek) | gölp |
gulpen (gutsen) | götsje, platsje |
Gulpenaar scheldn. | garekieker |
gulzig | gölzig |
gulzig eten | → aankiele |
gulzigaard | → buffelaer, sjurendeersjer, → vreetzak |
gummi (rubber) | gum |
gummiknuppel | durepiezzel, → gummieknöppel, piezel |
gunst | guns |
gunst (door gevlei in de ... komen) | → inbiete, → indriè |
gunstig gezind | genege, → gunstig |
guts (beitel) | goetsj |
guts (plens) | guitsj, kloetsj, → platsj |
gutsen (gulpen) | götsje, platsje |
guur (van weer) | sjoew, sjrauw, vriè |
gymnasium | gim |
gym(nastiek)(les) | gim(nestiek) |