v 0.9

 

WOORDENLIJST NEDERLANDS – VALLEKEBERGS

i  
ieder mallig
iedereen ederein, ekerein
iedermaal → ummer(toe)
iemand emes
iets (enigszins) → bietsje, get, innigsins, kietske
ietsje → bietsje, fietsjke, greuzel, ideke, vets
iezegrim (brompot) → knoteraer
ijdel gruètsj
ijdelheid (pronkzucht) → behej
ijken eike
ijkmerk → eikmerk
ijl (haast) gauwigheid, iel  
ijl (in aller ...) → hauseuverkop, → hölvertröl
ijl (van geringe dichtheid)  
ijlen (spoeden) iele, → sjpowe
ijlen (verward spreken, zwammen) dazele, iele, → raoskalle
ijlings → halseuverkop, → hölvertröl, → veerveutig
ijs ies
ijsbaan iesbaan, kej                                                                                      
ijsbeen → iesbein
ijsco ieske
ijsco-karretje ieskerke
ijsemmer II ieskoep
ijshoorntje iestuutsje
ijsje ieske
ijskegel peel
ijskoud ieskoud, iezere, keulbleudig, koel, → keihel, ónversjtuèrbaar, rauw
ijslolly ieslollie, waterieske
ijspegel → iespeel
ijsschep iessjöp
ijsschots → iessjots, → sjol, → sjots
ijswafeltje (lik-ijsje) iesweffelke, lek-ieske
ijver → iever
ijverig → ieverig, niever(tig), → vlietig
ijzelen iezele
ijzer iezer
ijzer (getakt ... waaraan de ketel boven het vuur hing) haoliezer
ijzer (het verharden van ... door plotselinge afkoeling) haere
ijzer (opkoper van oud ...) iezerkeel
ijzeren band/velg van wiel → reip, velling
ijzeren handboom of hefboom sjtikker
ijzeren plaat geklemd tussen kielen en de onderkant v.e. uit te breken mergelblok, ter voorkoming van beschadiging sjaapsplaat
ijzeren punt (op draad of hek) tankel
ijzergieterij geteriej
ijzerplek in linnengoed iezermaol
ijzig iezig
ik iech
illustratie → illestrasie
imitatie →  kietsj, nao-aperiej, → naomaak, surregaat
imiteren → nao-ape, → naodoon
imker → imker
immer (altijd) → ummer(toe)
immers II jao
impertinent → vrech
importeren inveure
impressie indrök
in aanzien aangezeen
in acht nemen voor heuje veur
in allerijl → halseuverkop, → hölvertröl, → veerveutig
in de buurt (hier ...) hie-erum(mer)
in de richting van → haer, → heen, → obbaan
in de week leggen → inweike
in die richting daoroets
in één keer inins
in elk geval allerdings, besjlies, degelek, gewies
in elkaar inein
in elkaar zakken → inzakke
in ernst → erns, → gemeind, → meines, → sir(re)jeus
in feite eigelek, feitelek, weze (in ...)
in het geheel (volstrekt) I gaar, gaaroet(s), → gans
in het geheim ónder(sj)hands
in (het hinderlijk ...- en uitlopen) gepoorts
in hoge mate → areigel, ónwies, sjteerlek                                                              
in levenden lijve lebendig
in staat zijn kinne
in strijd zijn met → indroesje (... tege), → insjtrieje (... tege)
in tijdnood verkeren → sjpowe
in toom houden aafriechte, aekstere, bedwinge, → bejje, → bendige, → dressere, euvermeistere, korthoute, → ringeloare, temme
in wezen eigelek, feitelek, weze (in ...)
inbakeren bössele
inbeelden inbele
inbeelding (verwaandheid) → behej
inboedel → gereij, geudere, hoesraod, → meubelaer
inborst gemood, innerlek, insjlaag
incluis, inclusief → inkluis
indachtig → gedachtig
inderdaad zjuustement!
indertijd → destiejds, → indertied
indien des, → es, → went
indien niet andersj
indommelen indoezele
indopen (bv. brood in vloeistof) soppe
indringend, scherp van licht of kleur II sjel
indruisen tegen → indroesje (... tege), → insjtrieje (... tege)
indutten indoezele
ineens (opeens) → ónderins
infanterist piot
infarct infark
infectie infeksie
influisteren om te helpen I veurzèğğe
ingebeeld →  gruètsj
ingelegde (het inleggen van en/of de ... geldsom) inlaog
ingenieur inz(j)enjeur
ingetogen besjeije, sjtummig
ingewanden derm, gepuuts
ingeweven patroon of motiefje in stof of behang werkske
ingewijde kinner
ingewikkeld kómpleks
ingezaaide grond (slagplank om ... te pletten) pletsj
ingezet stuk (bv. bij kleding) inzat
ingooien insjmiete, inwerpe
ingrediënt besjtanddeil
ingrijpende gebeurtenissen sjlaeg
inhaken insjpele
inhalen (achterhalen) achterhole, biehole, biekómme, inhole
inhalig heppetig
inhalig persoon → habsjaar
inhaligheid haoligheid, → nejjigheid, verkeseriej
inhuldiging (plechtige ...) intronizasie
initiatief → aanzat, → aanzèt, inzat
injecteren insjpuite
inkeer (tot ... brengen/komen) bekière
inkerving I groof, sjneets
inkijken inzeen
inkisten van lijk → inkieste, → inzerke, kieste
inkleden met woorden inkleije, → II umkleije
inkomen inkómme, loan
inko(o)p(en) (huishoudelijke ..., boodschap(pen)) → boodsjap, → inkoupe, → kemiesse
inkopen ww. → ingelle, → inkoupe
inkorten korte, inkorte, toeppe
inkorten (de koehoorns ...) malle
inkorven → inkörve, inzètte
inkt ink
inkwartieren inkertere
inlaat inlaot
inladen → inla
inlaten (betrekken) meuje
inleg voor deelname aan spel → inlèğ, inzat
inleggen (conserveren) inbare, → inlèğğe
inleggen (het ... van en/of de ingelegde geldsom) inlaog
inlegsel → ingelags, → inlèğ
inlichten inliechte
inlichtingen inwinnen naovraoge, umhuère
inlijsten inlieste, → inrame
inlijsting → móntoer
inlijven (gebied) annekzere
inmaakglas → inmaaksglaas, → wèckglaas
inmaaksel gewècks, ingemaaks
inmaken (conserveren d.m.v. wecken) → inmake, wècke
inmiddels → óndertösje
innemend simpetiek, sjarmant
innen (geld ...) → luèze
innerlijk gemood, innerlek
inpakken (overbluffen, overhalen), inpalmen euverdóndere, → inpakke, → inpalme
inpeperen (inprenten) inpepere, inprinte, insjtampe, invrieve, → kristelière
inpikken binnesjare
inprenten inpepere, inprinte, insjtampe, invrieve, → kristelière
inramen inlieste, → inrame
inrichten aankleije, inriechte
inrijden II inrieje, invare
inrijgen I inrieje, insjnore, I rieje
inruilen → inrule, inwiessele, → rule, toesje, umtoesje, → II vertoesje
inschalen insjale
inscharen insjaore
inschenken insjödde
inschenken (teveel/verkeerd) versjödde
inschepen insjepe
inschikkelijk insjiekkelek
inschrijven inboke, insjrieve
insect insek    
insecten (hinderlijk rondvliegen van ...) toerre
insecten (schadelijke ...) óngesiefer
insgelijks → insgelieks
inslikken innumme, insjliekke
insnijding sjliep, → sjneej, sjneets, vaeg
insnoeren I inrieje, insjnore
inspannen (van paard) aansjpanne
inspannen (z. ...) insjpanne (z. ...), → morkse
inspannend hel
inspanning leid, → meujte
instaan voor → garrendere
installeren ins(j)tallere
instampen (inprenten) inpepere, inprinte, insjtampe, invrieve, → kristelière
instampen (met kracht intrappen) → insjtampe
instapschoen voor dames moeljaer
insteken van een draad in de naald invaeme
instelling sjtiechting
instemming bieval
instituut insjtèlling
instorting in mijn, grot of groeve → insjtorting, → inval
instrument insterment
intact gans
integer betroewbaar, ièrlek
intelligent → sjlum, sjnögger
intensief intenzief
intentie → intensie, ougmerk, veurnumme
interessant intersant
interesse belangsjtèlling, intresse
interesseren intersere
interest → intres, → rente
intiem heimelek
intomen bedwinge, → bejje, → bendige, korthoute, tempere, tuukke
intrappen (met kracht ...) → insjtampe
intrest → intres, → rente
introduceren (presenteren) veursjtèlle
introvert persoon binnevètter
intuïtie → intewisie
intussen → óndertösje
inunderen ónderloupe
invalide invalied
inviteren → oetnuèdige
invloed → invlood
invoegen (tussen andere zaken c.q. inpassen in verkeersstroom (ritsen)) inveuge
invoegen (... van metselwerk) invoge
invoeren inveure
inweken → inweike
inwerking invlood
inwerpen insjmiete, inwerpe
inwikkelen inwiekkele, inwingele
inwisselen → inrule, inwiessele, → rule, toesje, umtoesje, → II vertoesje
inwrijven (inpeperen) inpepere, inprinte, insjtampe, invrieve, → kristelière
inzage → inzaag
inzage (ter ... overdragen) I euverlèğğe
inzakken → inzakke
inzamelen inzamele, kollektere
inzegenen wieje
inzenden insjiekke
inzet inzat, → kevoek
inzetten wk. aansjtrenge, insjpanne, → sjtroeve
inzetten (geld ...) inlèğğe, → inzètte, poele
inzicht → bezej, inkièr, inziech
inzien (begrijpen) inzeen
inzien (erkennen) erkinne
inzien (inkijken) inkieke, inzeen
inzouten van boter voor de winter insjteke
inzwachtelen → inwingele, → inzjwachtele
irritant verdedigend spelen (bij sport en spel) → loezele, mèlke
isoleren aafzóndere, aafzundere, izelere