WOORDENLIJST NEDERLANDS – VALLEKEBERGS
| m | |
| ma | → moder |
| maag | gieles |
| maagd | maag |
| maagd (dienst…) | deensmaad, maad |
| maagdelijk | ónbevlek |
| maagdenpalm | maelpaume |
| maagzuur | zoer |
| maagzuur (brandend ...) | → zoerbranne |
| maaidorser | kómbien |
| maaien | → miè |
| maaien (na het ... het veld afharken) | I puime |
| maaimachine | → mièmesjien |
| maal (dit ...) | reis (dees ...) |
| maal (keer) | kièr, → maol |
| maalsluis | → erk, → maalsjloes, → meulesjloes, → II sjloes |
| maaltand | baktand |
| maal(tijd) | maol, → maoltied |
| maan | maon |
| maan (naar de ... lopen) fig. | bloze |
| maand | maond |
| maandags (‘s ...) | maondes (’s/’sj ...) |
| maandelijks | almaonds, maondeleks |
| maandverband | banddook |
| maar | meh, mer |
| maar ja | ja jao, jowaal |
| maar nee | ja nei, meh-meh, näö |
| maart | baggeermaond, → mièrt |
| Maartensfeest (uitgeholde biet met kaarslichtje b.g.v. St. ...) | krotekop |
| maas in draad | masj |
| maat (afmeting, eenheid) | maot |
| maat (makker) | → kammeraot |
| maatje van ééntiende liter | mäötsje |
| maatkleding | kónfeksie |
| maatschappij | maotsjappiej |
| maatschepje | sjöpke |
| maatslag | sjlaag |
| maatstok | riel |
| macadam | makkedam, → taar |
| macaroni | makronie |
| machinaal | masjinaal |
| machinaal dorsen | mesjiene |
| machinaal schoffelen | benètte |
| machine | mesjien |
| machinist | masjinis |
| macht | mach |
| machteloos | ónmechtig |
| machtig | mechtig |
| madam | medam |
| made | maaj |
| madelief (grote ...) | → megriet, sint-jansbloom |
| madeliefje (weidebloempje, inz. ...) | weijebleumke |
| magazijn | depo, lager, maggezien, → pakhoes |
| mager | → kleisper |
| mager (lang) persoon | → sjpietsvenger |
| mager (zeer ... persoon) | sjpindleech |
| magnifiek | manjefiek |
| mainteneren (handhaven) | → mentenere |
| maïzena | maïsmael |
| mak | taam |
| mak(a)ron | mekrón |
| maker | meker, sjöpper |
| make-up | twalèt |
| makkelijk | → einvoudig, gemekkelek |
| makker | → kammeraot |
| mal (matrijs) | metries |
| mal (zot) | → gek |
| malder | mauwer |
| malheur | → malläör |
| maling (lak) | → lak, → merd, sjiet |
| malle vent | → flabbes, kwastelorem, kwibes |
| mallejan | → boumkar, trèkbal |
| mallemolen | → karresel |
| mallewagen (mallejan) | → boumkar, trèkbal |
| mals | gelpsj |
| mam(m)(a), mams | → moder |
| mamzel | mamzèl |
| man | → man |
| man (aan de ... brengen) | sjliete |
| man (achterbakse, grove ...) | binnebièr |
| man die altijd thuis zit | hoesteugelaer |
| man die graag gaat stappen | jatsbaer |
| man (grof, sterk en ongemanierd) | hings |
| man (hete, warmbloedige, snel sexueel geprikkelde ...) | gleujetige |
| man met blond haar | blónne |
| man (neg. benaming voor ...) | driek(es) |
| man (stevig en breed gebouwd) | → geblokde |
| man (zwarte ...) | moar |
| manager | → zètbaas |
| manager in hotel | zjerao |
| manchester | mansjester |
| manchet | manzjèt |
| mand | → körf, II mangel |
| mand met een inhoud v.e. “vaat” | vaatsmangel |
| mandenhersteller | → bäömer, mangelebäömer |
| mandenmaker | → mangelemeker |
| mandenvlechten van wilgentenen | wietsje |
| mandenvlechter | → bäömer, mangelebäömer, → mangelemeker |
| manege | manaesj |
| mangek | mansdöl |
| mangelgoed | → mangelgood |
| manie (stokpaardje) | → I fiemel, → sjtokpaerdsje, tiek, zjwaak |
| manier (op geen enkele ...) | geinswaegs, geinszins |
| manier van gaan/lopen | gank, → luip, → trant |
| manier (wijze) | → meneer, II wies |
| manieren (gedrags- of omgangsnorm) | fetsoen, → meneer |
| manifestatie | mannefestasie |
| manifesteren | → mentenere |
| mank | laam, → mank |
| mank lopen | → hinke, hómpele, trèkke (... mèt e bein) |
| mankement | defek, faeler, gemies, mankaasj(e), → tekortkómming |
| mankeren (ontbreken) | → faele |
| mannelijk geslachtsdeel | gemech(s), → piele |
| mannelijk (klein ... geslachtsdeel) | sjpiekkeleerpiemel |
| mannelijke alf | → aerdmenneke, → auvermenneke, → kebouter |
| mannelijke bediende | bedeende, gezèl, → knech |
| mannelijke geslachtsdelen | kleinvleisj |
| mannelijk(e) haas, konijn | → raekel, → rammelaer |
| mannelijke homosexualiteit | hièreleefde |
| mannen | mansluuj |
| mannenbuik | → pans, → pens |
| mannenlichaam, -lijf | pans |
| mannetje (schraal, gewiekst ...) | → hanewiekser |
| mannetje (spichtig ...) | → sjpietsvenger |
| mannetjesbij | draen |
| mannetjesduif | heure, hore |
| mannetjeseend | weenderik |
| mannetjesgans | → gaant, → gauzerik |
| mannetjeskonijn/-haas | → raekel, → rammelaer, → remmelaer |
| mannetjesvarken (beer) | bièr |
| manoeuvre (scherts. misstap, slipper) | → mannäöver, miessjtap, → sjuiver |
| manoeuvreren | mannevrere |
| manoeuvreren (onhandig, moeilijk ...) | sjanzjere |
| manometer | mannemaeter |
| mansarde(kamer) | mansard |
| manse koe | → mausko, veersj |
| manspersoon | manskeel |
| mantel (brede kraag op jas of ...) | pillerien |
| mantelpakje | → kómplèt, mantelpekske |
| manteltje (kort schouder... voor dames) | pillerien |
| mantelzak | manteltesj |
| manvolk | mansluuj |
| manwijf | dragoonder, roezekater |
| map | → kaf, → kaperkel, → map |
| maquette | makèt |
| marchanderen | → aafpingele, marsjendere |
| marcheren | mesjere |
| mare (gerucht) | geruch, kal, maar |
| maretak | → haamsjeut, → vogelliem |
| margarine | megrien |
| margriet | → megriet, sint-jansbloom |
| margriet (gele ...) | gausbloom |
| Maria (H.) | → Modergaods, Slevrouw |
| Maria Lichtmis | → leechdaag, Leechmès, Maria-Leechmès |
| Mariabeeld | → Modergaods |
| marjolein (wilde ...) | dónderkroed |
| markeren | aanteikene |
| markies (zonnescherm) | → markies, → zónnesjerm |
| markol | merkef |
| markt | mert |
| marktkraam | kraom, mertkraom |
| marmel | → marbel |
| marmeren (verfkwast voor het ...) | sjikketeerkwas |
| marmiet | mermiet |
| marmieten (set ...) | henkelman |
| marot (narrenstok) | septer |
| marot (stokpaardje) | → I fiemel, → sjtokpaerdsje, tiek, zjwaak |
| mars | marsj |
| marskramer | → kink, → krièmer, → reiziger, → sjpenzelekrièmer |
| marskramer (halfronde rugkorf van een ...) | kiep |
| marskramer in gevogelte | hanekrièmer |
| marskramer met twijfelachtige reputatie | teut |
| marskramer van “baren” (= aarden potten) | baresjörger |
| marter | I vuur |
| masker | → maske, mómmebakkes |
| massa (hoop) | → waatsj |
| massa (menigte, schare) | meinigte |
| massacreren | massekrere |
| massage | massaasj |
| mast | mas |
| mast met stang waarop schuttersvogel is bevestigd | vogelsjtang |
| masturberen | → aaftrèkke |
| mat (dof) | I doef, → mat |
| match | metsj |
| mate | → gruètde, maote, umvank |
| mate (in hoge ...) | → areigel, sjteerlek, zièr |
| mater (plant) | maoter |
| materiaal | → matterjaal |
| materie | sjtof |
| matig | lah-lah, maotig |
| matras | metras |
| matrijs | metries |
| matrozenpakje (als feestkledij voor jongens) | metrozepekske |
| matse | → judekook |
| mattenklopper | klöpper, matteklöpper |
| mauve | maof |
| mauwen (zeuren) | → zeivere |
| maximaal (hoogstens) | → hoagoet, → huègstens |
| mayonaise | majjenaes |
| mazurka | mazoerka |
| mazzel, mazzelaar | zjwein |
| me | miech |
| meanderen | mejandere |
| mechaniek | mikkeniek |
| medaille | meda(a)lje |
| medaillon, juweel dat om de hals gedragen wordt | santema |
| mede | mèt |
| mededeelzaam (tijdelijk) | gesjprièkelek |
| mededogen, medeleven | → mètlieje |
| medeleven betuigen | kóndelere |
| medelijden | → mètlieje |
| medelijden betonen | erberme (ziech ...) |
| medemens | evemiensj, nao(d)ste |
| medeplichtige | kómpliets |
| medezeggenschap | insjpraok |
| medicament, medicijn | → middekement, → middesien |
| medisch oplappen | plaostere |
| mee | mèt |
| meebetalen | bie-einlèğğe |
| meedeiner | mètzinger |
| meedogenloos | hel, → ónbermechtig, óngenutig, óngewesje |
| meedogenloos, gehard persoon | helle |
| meeëter (verstopt talgkliertje) | → mèt-eter |
| meegaan (kaartterm) | → kómmètte, mètgoon |
| meegaand | II lies, mètgaond |
| meel | mael |
| meel (uit ... bestaand) | → maeletig |
| meelokken | → mètlungere, → mèttroane |
| meeloper | → mètluiper, windhaan |
| meepraten | mètkalle, → mètsjpreke |
| meer dan genoeg | → zat, zat-op |
| meer (in hogere mate) | miè |
| meerdere (baas) | → mièrdere |
| meerdere (diverse) | etteleke, versjeije |
| meerderen (het aantal steken ... bij breien) | mièrdere |
| meerderjarig | mundig |
| meerkol (Vlaamse gaai) | merkef |
| meerschuim | maersjoem |
| meersoortig | alderdu(i)vel, alderlei, väölderlei |
| mees | meis |
| meespreken | mètkalle, → mètsjpreke |
| meest | meiste |
| meestal, meestentijds | → algaons |
| meester (onderwijzer) | hièr, meister, ónderwiezer, → sjoalmeister |
| meesteren | bedwinge, beheersje, meistere |
| meesterhouwer in kolenmijn | vaarhuijer |
| meesteropzichter in kolenmijn | vaarsjtieger |
| meetlat (meter) | → I maeter |
| meetronen | → mètlungere, → mèttroane |
| meeuw | → mièf |
| meezeulen | mètsjleipe |
| mei | bleujmaond, → mei |
| meibloem (lelietje-van-dalen) | meizäödsje |
| meid (dienst…) | deensmaad, maad |
| mei-denplanting (gefingeerd liefdespaartje, dat wordt uitgeroepen tijdens de ...) | meiköppelke |
| meidoorn | hèğğedoon |
| meidoornhaag | tuunhèğ |
| meidoornhaag (handschoen van grove stof of leer gebruikt bij het werken aan de ...) | tuunhejsj |
| meidoornhaag (het met stokken en takken aanleggen en onderhouden v.e. ... als omheining) | tune |
| meiklokje | meizäödsje |
| meikoningspaar | meipaar |
| meilot | meisjeut |
| meisje | → maedsje |
| meisje (aanstellerig, puberend) | → dölke |
| meisje (ietwat mollig en knap ...) | pöl |
| meisje (jong mollig ...) | poeleke |
| meisje (lang, mager ...) | laatsj |
| meisje (lief klein) | breumelke |
| meisje (overdreven godsdienstige vrouw of ...) | kwezel |
| meisje (schuchter suffig) | → doezelke |
| meisje (slungelachtig, sufferig ...) | laar |
| meisje (spichtig) | girm |
|
meisje (twistzieke, vinnige, snibbige vrouw of ...)
|
kets |
| meisje (zot ..., tiener) | wiech |
| meisjeszwembassin | maedsjesbad |
| mekaar | uuch, ziech |
| mekaar (aan...) | aanein |
| mekaar (in...) | inein |
| mekaar (voor ... krijgen) | → kuuffe |
| mekander | uuch, ziech |
| mekkeren | meke |
| melancholie | wièmood |
| melange | → mazjerang, → mingsel |
| melden | melle |
| melig (flauw, lusteloos, pulverachtig, uit meel bestaand) | → maeletig |
| melig (kruimig van samenstelling, bv. van aardappels) | blomig, → maeletig |
| melkbrood | mèlkwèğ |
| melken | mèlke |
| melkfabriek | mèlkeriej |
| melkkan | mèlkstuit |
| melkknecht (vaste ...) | mèlker |
| melodie | milledie, II wies |
| meluw | meelje |
| memoreren (blijven ...) | draanhoute |
| men | me |
| meneer | meister, → menièr |
| menen | dunke, meine |
| menens | → erns, → gemeind, → meines, → sir(re)jeus |
| mengelmoes | → mazjerang, → mingsel |
| mengen | → minge |
| mengen van kaarten bij kaartspel | → sjtoate |
| mengsel | → mazjerang, → mingsel |
| mengsel (bv. fómme) van leem en kolengruis om vuur af te dekken | gedèks |
| menig | → mènnig |
| menige | etteleke |
| menigeen | → mènnigein |
| menigmaal | → dèk, dèks, → mènnigmaol |
| menigte | meinigte |
| mening | meining, oordeil |
| mening (afzien van een ... of voornemen) | aafzjweite |
| mening (van ... zijn) | vinge |
| menopauze | euvergank, → euverganks-jaore, wiesseljaore |
| mens | miensj |
| mensen | luuj |
| mensenhandelaar | zièleverkuiper |
| menstruatie | reigel |
| menstruerend | óngesjtèld |
| mentaliteit | insjtèlling |
| meppen | → houwe, toeffele, vunkele |
| meppen (hard ... tegen bal) | vlempe |
| merci | danke, mersie |
| merel | meelder(t) |
| merendeel | mièrendeil |
| merendeels | → gooddeils, → groatendeils, meistenhoup |
| mergbeen | mergpiep |
| mergel | → mergel |
| mergel (bij het blokbreken: de bovenzijde v.d. uit te breken blok schoon schrapen | kale |
| mergel (grote blok ..., zoals deze wordt uitgebroken) | mergelsjtool |
| mergel (harde laag in ...) | → haerd, → tauw |
| mergel (metselaarsschaaf (...) | hoebbel |
| mergel-aardpijp | aerdpiep |
| mergelblok (bovenste gleuf op uit te breken ...) | II huij |
| mergelblok (groot ... zoals dit wordt uitgebroken) | sjtool |
| mergelblok (hoop mergelzand waarop de blokbreker de ... laat vallen om hem niet te laten breken) | sjeetla |
| mergelblok (ijzeren plaat geklemd tussen kielen en de onderkant v.e. uit te breken ..., ter voorkoming van beschadiging) | sjaapsplaat |
| mergelblok (legwijze v.e. ... i.d. oorspronkelijke stand) | leger |
| mergelblokbreken (bij het ...: het afslaan v.d. bovenkant v.d. uit te breken blok) | ratnakke |
| mergelblokken (accijns op de in groeve gedolven ...) | bergsjtuver |
| mergelblokken (afval(schijven) bij het zagen van ...) | gringel |
| mergelblokken (delver van ...) | blokbreker |
| mergelblokken (kar waarmee ... uit de groeve werden vervoerd) | blokkar |
| mergelgroeve | → berg, → grot |
| mergelgroeve (de route in een ..., die wordt gekend door de i.d. muren uitgesleten sporen v.d. uiteinden v.d. assen v.d. mergelkarren) | karreweeg |
| mergelgroeve (gevaarlijk overhangende steen in een ...) | klok |
| mergelgroeve (loshangend gesteente i.d. ...) | geleeg |
| mergelgroeve (nauwe doorgang (pijp) in het gangenstelsel v.e. ..., ontstaan door het wegbreken van ‘klauwen’) | klauwepiep |
| mergelgroeve (niet doorlopend) | berglook |
| mergelgroeve (open ...) | mergelwerk |
| mergelgrot (afzonderlijk vertrek in de ... nabij de ingang, waar de gidsenlampen werden onderhouden en gevuld) | lampekamer |
| mergelsteen op metselmaat gezaagd en geschaafd | → mergelblok, → seem |
| mergelsteen (uitgebroken brok ...) | mergelknab |
| mergelsteen (vierkante uitholling (na het uitbreken v.d. eerste ...), waarmee de blokbrekers de ontginning v.h. vaste gesteente (van rechts naar links) begonnen) | sjaap |
| mergelwinning (laadplaats, bv. bij ...) | la |
| mergelwinning (proefboring bij ...) | II piep |
| mergelwinning (tolgeld op de uit de groeve gevoerde mergelblokken) | bloksjtuver |
| mergelwinning (werkvloer v.d. blokbreker bij de ...) | voot |
| merken (gewaarworden) | → gewaarwere, → sjmieze (in de ... kriege) |
| merken (van merkteken voorzien) | lèttere, merke |
| merkstok | vliek |
| merkwaardig | → kazjeweel, → kuurjeus, merkwaerdig |
| merrie | → maer |
| merriekol | merkef |
| mes | mets |
| mest | mès |
| mesten (grond vruchtbaar maken) | → bemèste, → drekke, → mèste |
| mesten (vet...) | → maste, → mèste, → vètmèste |
| mesthoop | mès, mèshoup, → mèstem |
| mestkalf | → maskauf |
| mestkar | mèskar, sjtróntkar |
| mestput | baerpöt |
| mestriek met twee of drie kromme tanden | mèshaok |
| mestvaalt | mès, mèshoup, → mèstem |
| mestvarken | → masverke |
| met | mèt |
| met de handen vol | → hampfelerwies |
| met gezwinde spoed | → rasj-rasj |
| met lege handen | laegerhengs |
| met opzet | → ekspres |
| met plezier/verlangen | gaer(e) |
| metalen koker of omhulsel waarin de gereedschapssteel sluit | II hoes |
| metalen schenkkan | tuit |
| meteen | → dalek, sjnak, zoa |
| meteen (... nadat) | in (... tot) |
| meten (afpassen) | aaftrae |
| meter (meetlat) | → I maeter |
| meter (peettante) | → paat, → petetant |
| metgezel | → kammeraot |
| metier | → ambach |
| metselaar (handlanger van de ...) | → handlenger, → oaperknech |
| metselaar (helpen van de ...) | oapere |
| metselaarsschaaf (mergel) | hoebbel |
| metselspecie | II sjpies |
| metselsteen (rode ...) | → baksjtein, briek, → roa |
| metselwerk (tandsgewijs eindigend ...) | → kandering |
| metten | mètte |
| metterdaad | → daadwerkelek |
| mettertijd | allenkelek, gaondeweg, → lanksemerhand, mèt-en-mèt, ónderhand, mèttertied |
| meubel (meubelstuk) | muibel |
| meubelmaker | → muibelmeker, → sjrienewèrker |
| meubelmakerszaak (grote ...) | foerneerzaeg |
| meubilair | → gereij, geudere, hoesraod, → meubelaer |
| meubilair (omzetten van ...) | kraome, umkraome |
| meun | maon |
| mevrouw (quasi chique ...) | medam |
| mica | mika |
| microfoon scherts. | → löliezer, moeliezer, → sjpreekiezer |
| middag | mieddeg |
| middag (als tijdstip 12 uur) | noon |
| middagdutje | mieddegsjläöpke |
| middagdutje doen | ungere |
| middagmaal | noon |
| middags (‘s ...) | mieddes (‘s ... , ‘sj ...) |
| middel | mieddel |
| middel (red...) | mojeng |
| midden | miedde |
| middendoor | doordemiedde |
| middenspits (voetbal) | miedveur, senterveur |
| mier | → aomzeik, → mier |
| mierenneuker | nieppenejjer |
| mierikswortel | merettich |
| mierzoet | → ièmelek |
| mieter (donder) | fliekker, → I mieter, priej |
| miezel | → sjtöbrege, → viezel, zauwelrege |
| miezelen (motregenen) | → fiezele |
| miezemauzen | I miezele |
| miezeren | → fiezele |
| miezerig | miezer(t)ig, mónketig |
| miezerige, druilerige regen | → sjtöbrege, → viezel, zauwelrege |
| migraine | → migraen |
| mij | miech |
| mijmeren (soezen) | soeze |
| mijn (afdelingsopzichter in de mijn) | daagsjtieger |
| mijn (bez.vnw., explosief) | mien |
| mijn (korte, afwisselende dienst (sjiech) in de ...) | vlaggesjiech |
| mijn (steenkolen...) | → koel, kolemien, → mien |
| mijnentwege | → mienentweeg |
| mijnerzijds | → mienerziejds |
| mijngas | koelgaas, → miengaas |
| mijnheer | meister, → menièr |
| mijnschachtlift | vaarsjtool |
| mijnwerker | → koelpiet |
| mijnwerker (plunjezak v.d. ..., m.n. in een blauwgrijs geruite handdoek bij elkaar geknoopte mijnkleding) | koelpungel |
| mijnwerker ((steenkool)houwer, volleerd ...) | I houwer, huijer |
| mijnwerkersgroet | ğlückauf |
| mijt | miet, → opper |
| mijter (hoofddeksel) | II mieter |
| mik (wittebrood) | → miek, → wèğ, wiettebroad |
| mikken | miekke |
| mikmak | → kómbermes |
| mild (gul) | → goodgaefs |
| mild (zacht(aardig)) | fein |
| milde gever | dónnetäör, mèlkko |
| milieu | mieljeu |
| militair | → miletaer, → seldaot |
| miljard | mieljaar |
| miljoen | mieljoan |
| miljonair | mieljenaer |
| mille | miel |
| millimeter | milemaeter |
| min | → gering, min, wiènig |
| minderbroeder | mómfreer |
| mindere (de ... zijn) | aaflèğğe, ónderdoon, → zjwiechte |
| minderen | drökke, mindere |
| minderwaardig | → minderwaerdig |
| minderwaardig graangras | bloesj |
| minderwaardige sterke drank | → foezel, → joeks, → sjabbou, zuig |
| miniem | klietseklein |
| minnaar | vriejer(t) |
| minna(a)r(es) | → leefste |
| minnekozen | vrieje |
| minnen | leefhöbbe |
| minst | mins |
| minstens | minstes, mins (op z’n ...) |
| minuut | menuut |
| mirakel (wonder) | merakel, → wónder |
| Mis (Heilige …) r.-k. | mès |
| mis (... lopen) | sjpaak (... loupe) |
| mis (niet raak) | I mies |
| mis, opgedragen door drie priesters | driehière-mès |
| misbruiken | miesbruke |
| misdienaar | → mèsdenaer |
| misdienaar (oudere ...) | akkeliet |
| mise (inleg) | II mies |
| miserabel | → erbermelek |
| misère | → elend |
| miserere | mizeraere |
| miserie | → elend |
| misgelden | → bezoere, → miesgèlle, miesnete, opbreke |
| miskleun | miessjlaag |
| miskraam | → mieskraom, miesval |
| misleiden | → bedrege, befoetele, → belazere, bemietere, niè |
| mislukken | mieslökke, → sjeitere |
| mislukking | mieslökking, miesser |
| mismaakt | → miesmaak, → óngelökkig, → óngera |
| mismoedig | → dreufgeistig |
| mispel | miespel |
| misplaatst | miesplaats |
| mispunt | → ekel, miespunt |
| misrekenen (onderschatten) | → verhelle, → verkieke, verluuchte, verpinne, verzeen |
| missaal | mèsbook |
| misschien | mesjiens, meugelek, → meugelekerwies |
| misschien (soms) | → dèks |
| misselijk | → miesselek |
| missen | miesse |
| missen bij het schieten | fetsje |
| missen (bij het spel) | poedele |
| missionaris | miesjenaris |
| misstaan | → miessjtoon, → óntsere |
| misstap (slipper) | → mannäöver, miessjtap, → sjuiver |
| misstappen | vertrae |
| mist | → I mies, nevel |
| misten | dampe, → mieste |
| mistig | dampetig, dómpetig, miestig |
| mistletoe | → haamsjeut, → vogelliem |
| mistrouwen | miestroewe |
| misvormd | kröppeltig |
| misvormd brood | knudel |
| misvormde, onvolgroeide kleine wezens | hoeksel |
| mitella | draagdook |
| mitrailleur | mitreljäör |
| mits (als) | des, → es, → went |
| mix | → mazjerang, → mingsel |
| modder | → prat, → sjliek, sjloaper |
| modder (door ... lopen) | tratsje |
| modderen (knoeien) | pratsje |
| modderig | pratsj(e)tig |
| modderig van smeltende sneeuw | → matsjig |
| modderschoenen | pratsjsjeun |
| mode | zjwang (in ...) |
| model (vorm) | boew, fetsoen |
| modelleren | fatsenere |
| modern | nujerwèts |
| modest | → fetsoenlek, ièrbaar, modes |
| modiste | modies |
| moe (beu) | → kotsemeug, meug, mörg |
| moe (vermoeid) | meug |
| moed | → kevoek, koeraasj, mood |
| moed (de ... hebben) | besjtoon, → riskere |
| moed verliezen | aafzjweite |
| moedeloosheid | miesmood |
| moeder | → moder |
| Moeder Gods | → Modergaods, Slevrouw |
| moederdier | ouw |
| moederklok | riggeletäör |
| moederkruid | maoter |
| moederskindje | → mammekinneke |
| moederspraak, moedertaal | modersjpraok, moder(sj)taal |
| moederziel alleen | → kristezièl allein, → moorzièlig allein |
| moedwillig | → bewus, I ekspres, → moodwillig, → opzèttelek |
| moeien (betrekken) | meuje |
| moeilijk | lestig, → meujelek, sjlech |
| moeilijk karwei | puis |
| moeilijk naaiwerk verrichten | zule |
| moeilijk, omhandig manoeuvreren | sjanzjere |
| moeilijk te voldoen | → diffesiel |
| moeilijk verstaanbaar spreken | broddele |
| moeilijkheid | → meujelekheid |
| moeite | leid, → meujte |
| moeite en tijd kosten | duje |
| moeite (iets met ... bij elkaar zoeken) | zeumere |
| moeite (met ... beklimmen) | opkretse |
| moeizaam | → meujzaam |
| moeizaam bezig zijn | → brağğele |
| moeizaam (persoon die zich ..., onbeholpen voortbeweegt) | → sjravelaer |
| moeizaam voortbewegen | kretse, → sjravele, → sjtrómpele, taffele |
| moer (moeder) | → moder, I moor |
| moer (moederkonijn, schroefmoer) | I moor |
| moeras(land) | → brook, zómp |
| moerassige bodem waaruit grondwater opkwelt | kwelm |
| moes | moos |
| moes van koolsoorten | gemeus |
| moeselien | moezelien |
| moeshof, moestuin | koalef, → moostem |
| moeten | dene, I moete, zulle |
| mof | moef |
| moffelen (schransen) | → aankiele, moeffele |
| mogelijk | besjtaonbaar, mesjiens, meugelek, → meugelekerwies |
| mogen | maoge |
| mogen (graag hebben) | → I moete |
| moker | voeshamer |
| mokken | → moekke, → moetse, → mónke |
| molen | meule |
| molen (ronddraaiende nokkenas in ...) | sjpeleman |
| molenaar (molenbezitter) | meulenaer |
| molenaar (werkman die maalt) | mölder |
| (molen)sluis t.b.v. watermolen | → erk, → maalsjloes, → meulesjloes, → II sjloes |
| mollen (vernielen) | → vertestewere |
| mollengang | → rin |
| mollig | I mol |
| mollig jong meisje | poeleke |
| mollig kind | krollemol |
| mollige knappe jongedame (ietwat ...) | pöl |
| molm | möl |
| molsgang | → rin |
| molshoop | → molshoup, → moudheuvel |
| molsla | → piesbloom |
| mom (voorwendsel) | → dèkmantel |
| mombakkes | → maske, mómmebakkes |
| moment | amelank, → handumdriè, ougenbliek, roef, vlook, wiesj |
| moment (elk ...) | allemoments |
| moment (op het ...) | mèt |
| mompelen | mómpele |
| mompelen (onverstaanbaar ...) | → knotere, neuzele |
| mond | mónd |
| mond scheldn. | bletsj, → moel |
| mond (de ... snoeren) | tuukke |
| mond (grote ...) | bebbel, → moelwerk |
| mond (net heet genoeg (van spijs of drank) om in de … te kunnen verdragen) | móndpas |
| mond (snabbel) | sjnebbel |
| mond voorbijpraten | vergallepere, verkalle |
| mondain | → móndaen |
| mondelinge, stellige belofte | → zèğğesweurd (op ...) |
| mondharmonica | móndmoneka |
| mondig | mundig |
| mondjesmaat | → kremp |
| mondstuk (ijzeren ... van paard (bit)) | → beet, → bèt, moeliezer |
| mondwerk | → bebbel, → moelwerk |
| monnikskap (plant) | patersjkap |
| monseigneur | mónsienjäör |
| monster (voorbeeld) | mónster, sjtaol |
| monter | → lebendig, → mónter |
| montering (zondags kostuum met vest) | → kostuum, móntoer |
| monteur | móntäör |
| montuur (bril..., inlijsting) | → móntoer |
| monument | mónnement |
| mooi | friesj, sjoan |
| mooie, jonge vrouw | pleetsje, → printsje |
| mooiprater | → kóntekroeper(t) |
| moor | moar |
| moorden | maore |
| mop (grap) | → grap, kwinksjlaag, → mop, wiets |
| mop (zwabber) | mops |
| mopperaar | → knoteraer |
| mopperen | → knotere |
| moppie | möpke |
| moreel besef | → bezej |
| morel | → morel |
| morele burenplicht | naoberdeens |
| morgen (begroeting) | → morge |
| morgen (elke ...) | almörges |
| morgen (ochtend) | mörge, → veurdemieddeg, → veurmieddeg |
| morgen (oppervlaktemaat, eerstvolgende dag) | mörge |
| morgens (‘s ...) | mörges (‘s/’sj...) |
| morielje, morille | meibottel, taterkop |
| morren | → knotere |
| morsdoek | sjlabber, → zeiverlepke |
| morsdood | morsjdoad |
| morsen | gössele, sjlabbere, sjtruije |
| morsen op kleding, borst, kin enz. | sjlabbere |
| mortel (hoop ...) | meulder(t) |
| mortel (metselspecie) | metselsjpies, II sjpies |
| mortel (pleisterspecie) | plièsterkalk |
| mortelbak | sjpieskoep |
| mortier (korte vuurmond) | morteer |
| mortier (vijzel) | → kroekesjtuèter, morteer |
| mossel | moesjel |
| most | mos |
| motie | mosie |
| motief in handwerk | petroan |
| motiefje (ingeweven patroon of ... in stof of behang) | werkske |
| motor | moter |
| motorfiets scherts. | sjtoumfiets |
| motregen | → sjtöbrege, → viezel, zauwelrege |
| motregenen | → fiezele |
| mousse | I moes |
| mousseline | moezelien |
| mouteest | moutzölder |
| moutmeel en water vermengen | majsje |
| mouw | moew |
| mouw (op de ... spelden) fig. | insjödde, → kölle |
| mouw(strijk)plank | moeweplenkske |
| moveren | aanzètte, → movere, priekkele |
| moyenne | mojeng |
| muf (bedompt) | → bedómp |
| mug | möğ |
| mug (stekende brom...) | knozel |
| muggenbeet | möğğesjteek |
| muggenziften | krintekeutele, sjiekenere |
| muggenzifter | ertentèller, kritezant |
| muil scheldn. | → moel, → sjledder |
| muil (van dier) | moel |
| muilentrekker | moelesjniejer |
| muilkorf | → moelkörf |
| muis | II moes |
| muisstil | → moessjtil |
| muizen (jacht maken op muizen, rondsnuffelen) | moeze |
| mul | möl |
| muldenpan | mölderpan |
| mulder (molenaar, werkman die maalt) | mölder |
| multiplex | multipleks |
| munitie | → menuse |
| munt (wilde ...) | rattekroed |
| muntgeld dat bij het schoonvegen (keren) wordt gevonden | keergeld |
| murik (plant) | mier |
| murmelen (van zieke of stervende) | röchele |
| murw | mörg |
| mus | mösj |
| museum | muzejum |
| muskaat (noot...) | mesjaot, → notemesjaot |
| mussenhagel | mösjesjtöb |
| muts | mötsj |
| muts (gebreide, puntige vrouwen...) | trèkmötsj |
| muur | moer |
| muurholte | nies |
| muurvarken | → kelderverke, → wild verke, → zièverke |
| muurverf scherts. | saus |
| muziek | meziek |
| muzieknoot | noat |
| muzikale uitsmijter (toegift) | I toesj, → toemaot |
| muzikant (rondreizende ... inz. doedelzakspeler) | trioolder |
| mysterieus | miesterjeus |